De wondertafel van ’t stadhuis en boeken per boot

‘Wanneer schrijft iemand een keer een boek over Brugge?’
Grapje, de lezer weet beter, inmiddels bouw je met Bruggeboeken een toren zo hoog als ‘t belfort. En er zijn zowaar stadsgenoten die alles aanschaffen wat over hun stad in boekvorm verschijnt! Bij het inschatten van de oplage van een nieuw boek over onze stad, zo gaat het verhaal, houden uitgevers rekening met dat voorspelbaar aantal ‘vaste klanten’.
Hoeveel boekbanden zo’n verzamelaar in huis heeft? Neem maar aan dat zo’n collectie een behoorlijke behuizing vergt. Alleen al met wat de voorbije paar jaar aan Bruggeboeken op de markt kwam vul je een redelijk schap. Dat laatste kan mijn boekenkast beamen. Al heeft mijn bescheiden stapel allerminst torenhoge ambities. Hoger dan een handvol treden van ’t belfort komt ie niet. Als afficheverzamelaar, stadsgids en bedenker van af en toe een Brugse vertelling trek ik mij aardig uit de slag met mijn overzichtelijke kast met Brugse titels.

En er zijn zowaar stadsgenoten
die alles aanschaffen
wat over hun stad in boekvorm verschijnt.

Terwijl in die kast nog altijd één en ander wacht op mijn leeslust. Zo haalde ik een paar jaar geleden ‘Brugge, een middeleeuwse metropool’ in huis. Samen met een paar dozijn auteurs van hier en elders zette Brugs historicus Jan Dumolyn zich aan ’t schrijven en ze verzonnen een lijvig boek. Ook dat vijfhonderdtal bladzijden bleef alsnog ongelezen. En inmiddels kreeg dat opus van Jan Dumolyn en co, terwijl het hier indrukwekkend staat te wezen, alweer gezelschap van jonger schrijfsel.
Oef, het recente ‘Brugge ongezien’ is vooral fotoboek, de lezer komt er in geen tijd doorheen. De jongste telg in huis, ‘Brugge, stad van water’, is andere koek. Dat boek van Jo Berten staat vol met woorden, niks illustratie. Dikke pech, dat wordt weer lezen!
Maar dat is toch wat de ware boekenwurm wil, gewoon lezen?
Wat is dat dan toch, dat ik mij bij dat soort non-fictie keer op keer betrap op stiekem uitkijken naar afbeeldingen? Een zielenknijper vindt het antwoord op die vraag ongetwijfeld in mijn prille kinderbestaan. Dat het allemaal de schuld is van mijn allereerste boekenervaring. Wat ik las èn zag in ‘De sissende sampan’ en ‘Het ei van Oktober’ en andere klassiekers van Suske en Wiske en Nero bepaalt tot vandaag hoe ik omga met boeken. Met alles wat papier aangaat. Het fascinerende samengaan van beeld en woord. Begon deze jongen daarom ooit met het verzamelen van affiches?

Maar ‘Brugge, stad van water’ is dus, ziehier een oud schoolwoord, een leesboek. Dat Jo Berten in zijn ‘eindwerk’ – zelf noemt hij het zijn laatste boek – de reien ter sprake brengt laat zich raden. Maar de achterflap – die lás ik tenminste al! – verwijst naar meer. Zoals naar een stad die een weg zocht en vond naar zee, met het Zwin en zijn voorhavens als stapstenen.
Gelukkig kan Jo het goed uitleggen, dus dat boek vol woorden zal wel meevallen. Straks zit hier iemand in een hoekje met een boekje. Een e-boek? Doe mij maar de papieren editie en het vertrouwde daarvan. Hoe het in mijn handen rust. Een goed bedacht kaftontwerp, de bladspiegel, de structuur van het papier, de gekozen letter.

Al laat ondergetekende zich ook met plezier inpalmen door de charme van digitale vindingen. Vooral waar hij die niet verwacht. Zoals laatst, in ons stadhuis. Tot voor kort deed het zaaltje dat daar aansluit op de grote gotische zaal zijn best om museum te zijn. Maar een troef was het allerminst. Eerder een museum, zo achterhaald dat het op zich museumstuk was geworden. Dat is nu wel even anders.
Vandaag word je er getrakteerd op een dosis ‘augmented reality’, het modewoord is u bekend.  Zeg maar ‘slim digitaal gestuurde informatie’. Die wordt heel dynamisch uitgerold over een heuse wondertafel, de grootte van een ruim bemeten feestdis.

Een tafel die u misschien bekend voorkomt. U bezocht een tijd geleden in ’t Zwin de tentoonstelling ‘Verdwenen Zwinhavens’? Daar toonde zo’n meubel het historische verhaal van onze kuststreek. Welnu, ’t is diezelfde tafel die nu een vaste stek kreeg in ons eigen stadhuis en hij staat daar goed. Inhoudelijk werd de getoonde verhaallijn aangepast, die loopt nu helemaal door het Zeebrugge van vandaag.

Ja, hier was volk te vinden dat zich
zo’n kostbaarheid permitteren kon.

Dat ik in ‘Brugge, stad van water’ van Jo Berten afbeeldingen mis? Niks erg, in ons stadhuis illustreren ze het boek langs een imposante, digitale weg! In wat er getoond wordt maakt vooral wat zich hier lang geleden afspeelde indruk. In die zo graag als ‘glorierijke middeleeuwen’ omschreven tijd, toen havenstad Brugge zich liet meevoeren in de vaart der volkeren. Toen trekschuiten vanuit Damme en Sluis alles wat niet te zwaar of te heet was, van en naar de stad verscheepten. Wol vooral, maar ook graan. En wijn en specerijen en pelzen en andere luxeproducten. Boeken?
Ja, hier was volk te vinden dat zich zo’n kostbaarheden permitteren kon. De heren van Gruuthuse en Bladelin, de Bourgondiërs van ‘t prinsenhof. En kanunnik Van der Paele, op dat schilderij van Jan van Eyck pronkt hij niet zomaar met zijn gebedenboek. En dus kan je er donder op zeggen dat ook boeken kwamen en gingen. Per boot? Stel u voor, hopelijk met de grootste zorg verpakt, de meest kostbare manuscripten vol delicate miniaturen, de woeste zee op!

En terwijl voor mijn ogen op een digitale tafel onze geschiedenis zich ontvouwt,
bedenk ik … op een dag opperde toen, in die stad van ons, een lezer voor het eerst
“Wanneer schrijft iemand een keer een boek over Brugge?”

This entry was posted in Het Brugge van nu, Het Brugge van toen, Van boeken en schrijven, Zeebrugge, de haven. Bookmark the permalink.

11 Responses to De wondertafel van ’t stadhuis en boeken per boot

  1. Johny RECOUR says:

    Ooit ben ik met een collega in de Zeebrugse haven begonnen, als gids, met elk ieder nieuw boek over Brugge aan te schaffen. Na drie volle ‘Spa Reine’-dozen van destijds hebben we besloten, het stil te leggen.
    Desondanks koop of krijg ik nog steeds de nieuwe publicaties over Brugge, alsof er geen einde aan komt aan de kennis en de weetjes over onze stad.
    Brugge is een archief op zich maar alle boeken samen stilaan nog meer.

  2. Daan V. says:

    Goed dat de ‘wondertafel’ waar je over schrijft niet verloren ging. Overigens, er is naast die digitale toontafel meer te zien in die zaal in het stadhuis. Naast kleinere artefacten kregen ook de fameuze restanten van de ‘boot van Brugge’ er onderdak.
    Doet dromen van het ultieme museum over de geschiedenis van onze stad. En eens te meer de bedenking … het negentiende-eeuwse Oud Sint-Jan zou toch zo’n geschikte locatie geweest zijn voor zo’n initiatief.

  3. Marc De Brabandere says:

    Zéér goed geschreven. Wat een papieren boek betreft laat ik me ook graag wegdromen door de geur. Ja, de geur van het papier en de drukinkt. In wat een mens toch allemaal plezier kan vinden hé. Gewoon in kleine dingen.

    • dries simoens says:

      Inderdaad, boeken hebben iets sacraals, bijna sensueels. De boekenverbranding in Berlijn op 10 mei 1933 was een historisch feit. Dichter bij ons … zie het protest toen in Gent overtollige boeken uit de Boekentoren aangetroffen werden in afvalcontainers…

  4. Luc Gilliaert says:

    Ter info, de Biekorf Bibliotheek legt een ‘Brugge-Archief’ aan waar alle boeken worden bewaard die over Brugge gaan, in Brugge zijn uitgegeven of door een Bruggeling waar ter wereld zijn geschreven.
    Boeken, maar ook andere materialen zoals handschriften, tijdschriften, strips, kranten, artikels, dvd’s, cd’s, lp’s …
    Tik je ‘Brugensia’ in in onze catalogus, dan krijg je op vandaag zomaar eventjes 21.273 items.
    Gelukkig kan je selecteren op een gewenst materiaal of onderwerp.
    https://brugge.bibliotheek.be/catalogus?q=brugensia

  5. Ann Broeckaert says:

    De stad die zijn weg vond, Brugge. ‘Het verhaal van Vlaanderen’ wordt verteld door Tom Waes. Volgens wat ik leerde kwamen Boudewijn I en Judith in 865 naar Vlaanderen, Brugge om te vechten tegen de Vikings. Brugge werd geen enkele keer vernoemd. Die episode speelt zich af in Gent!

  6. dries simoens says:

    Op Brugse gebouwen en monumenten komen vrij veel inscripties voor in het Latijn. Een origineel Brugge-boek van de hand van Paul Elsen geeft de vertaling weer van al deze inscripties. Klopt het dat Elsens “Het Latijnse Brugge” door stadgidsen en foto-archieven gebruikt wordt als gold het een officiele vertaling?

  7. Johny RECOUR says:

    Brugge heeft al dikwijls als decor gediend voor andere tv-reeksen, denk maar aan ’the White Queen’, over de Engelse koning Edward IV die weliswaar verbleef bij Lodewijk van Gruuthuuse in opdracht van Karel de Stoute, maar heel de reeks werd grotendeels gefilmd in Brugge in 2003 met enige hinder gedurende maanden.
    En wie herinnert zich nog ‘La Salamandre d’or’, 1962, over de gevangenschap van de Franse koning François-I bij keizer Karel?

    • Pol Martens says:

      Johny, een paar jaar geleden, nog voor de opstart van deze reeks blogverhalen, schreef ik voor ’t Brugsch Handelsblad een artikel over film- en tv-opnames in Brugge, waarbij uiteraard onder meer ’the White Queen’ aan bod kwam.
      Brugge als filmlocatie voor ‘La Salamandre d’or’ was mij echter niet bekend.

Een reactie achterlaten op Pol Martens Reactie annuleren

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *